Η Θράκη, ως γεωγραφικός όρος, δεν συμπίπτει με έναν ορισμένο λαό, αφού δεν κατοικούνταν στην αρχαιότητα μόνον από Θράκες. Οι Θράκες είχαν μεταναστεύσει στον νοτιοανατολικό ευρωπαϊκό χώρο μετά τους Ελληνες, μετά τα μέσα της 2ης χιλιετίας π.Χ. και ακριβέστερα τον 12ο αι. π.Χ. Συγχρόνως θρακικά φύλα εγκαταστάθηκαν στη Μικρά Ασία, ιδιαίτερα στη Βιθυνία και Τρωάδα. Εως την ίδρυση του βασιλείου της Μακεδονίας από τους Τημενίδες (αρχές 7ου αι. π.Χ.) θρακικά φύλα κατοικούσαν την Κεντρική Μακεδονία, οπότε υποχρεώθηκαν να μετακινηθούν προς τα ανατολικά. Τελικά τα θρακικά φύλα περιορίστηκαν κυρίως στο βορειοανατολικό τμήμα της Βαλκανικής. Από τον 7ο αι. π.Χ. ιδρύθηκαν στα παράλια της Θράκης αποικίες από Έλληνες αποίκους των νησιών του ανατολικού Αιγαίου και των ιωνικών πόλεων της Μ.Ασίας γεγονός που οδήγησε σε εντονότερη πολιτιστική αλληλεπίδραση κατά τους ιστορικούς χρόνους ανάμεσα στους Έλληνες και τους Θράκες. Στους κλασσικούς χρόνους δημιουργήθηκε το μεγάλο βασίλειο των Οδρυσών που καταλάμβανε την περίοδο της ακμής του την περιοχή από τον Στρυμόνα ως τον Εύξεινο Πόντο και από το Αιγαίο ως τον Δούναβη. Οι βασιλείς των Οδρυσών υποτάχθηκαν το 342 π.Χ. στους Μακεδόνες και μετά την πτώση του βασιλείου της Μακεδονίας το 168 π.Χ. στους Ρωμαίους. Το 47 μ.Χ. καταλύθηκε το βασίλειο των Οδρυσών και η Θράκη έγινε οριστικά ρωμαϊκή επαρχία. Κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο η διασπορά των θρακικών φύλων λόγω της αποδημίας και της στρατολογίας στον ρωμαϊκό στρατό συνετέλεσε στην τελική εξαφάνιση των Θρακών και στην εθνολογική και πολιτισμική τους αφομοίωση. Τον εξελληνισμό του κυρίως θρακικού χώρου ακολούθησε ο εκρωμαϊσμός των βορείων περιοχών. Η επακόλουθη διάδοση του χριστιανισμού συνετέλεσε στην πλήρη ένταξη των πληθυσμών αυτών στον ελληνορωμαϊκό κόσμο.
Εποχή του Χαλκού Πολλοί οικισμοί της νεολιθικής εποχής συνεχίζουν να υπάρχουν. Τώρα όμως οι οικισμοί είναι λιγότεροι αλλά με μεγαλύτερησυγκέντρωση πληθυσμού. Υπάρχουν και στενόμακρα αψιδωτά σπίτια. Στα τέλη της Ύστερης Εποχής Χαλκού αρχίζουν οι μετακινήσεις των θρακικών φύλων και η εγκατάσταση τους στην αρχαία Θράκη. Σημαντικές θέσεις της Ύστερης Εποχής Χαλκού. Είναι γνωστές περίπου 100 θέσεις της εποχής αυτής. Εχουν εντοπιστεί τόσο ορεινοί όσο και πεδινοί οικισμοί. Σημαντικές θέσεις της περιόδου αυτής είναι: 1. Ρίζια Έβρου κοντά στον Αρδα ποταμό.2. Τσούκα Σαρακηνής στο Ν. Ροδόπης.3. Βρυχός στη Χώρα Σαμοθράκης.4. Τάφοι και νεκροταφεία στις περιοχές Ρούσσας, Γονικού, Κοτρωνιάς και Κοίλων του Ν. Έβρου. Αρχαϊκοί, κλασσικοί και ελληνιστικοί χρόνοι Τον 7ο αιώνα π.Χ. ιδρύθηκαν οι ελληνικές αποικίες στα παράλια της Θράκης από Έλληνες των νησιών του ανατολικού Αιγαίου και των ιωνικών πόλεων της Μ. Ασίας. Από τις εκβολές του Νέστου ως το δέλτα του Εβρου ιδρύθηκαν τα Αβδηρα, η Δίκαια, η Στρύμη, η Μαρώνεια, ο Ορθαγόρια, η Μεσημβρία-Ζώνη, η Δρυς και η Σάλη. Στη δυτική παραλία του Εύξεινου Πόντου οι Μιλήσιοι ίδρυσαν την Απολλωνία, την Οδησσό, τους Τόμους και την Κάλλατι, ενώ οι μεγαρείς την Μεσημβρία. Σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι είναι τα Αβδηρα, όπου έχουν αποκαλυφθεί τμήματα της οχύρωσης και των νεκροταφείων της αρχαϊκής και κλασσικής πόλης, καθώς επίσης και των οικιών, της ακρόπολης, του θεάτρου και των νεκροταφείων της κλασσικής και ελληνιστικής πόλης , η Μαρώνεια όπου αποκαλύφθηκαν η οχύρωση, η ακρόπολη, το θέατρο, ιερά και οικίες, η Σαμοθράκη, όπου ανασκάφηκαν μια σειρά από κτίρια που χρησίμευαν για τα Μυστήρια των Μεγάλων Θεών, και ακόμη η Δίκαια, η Στρύμη, η Καλύβα Ξάνθης, η Μεσημβρία, η Σάλη. Ρωμαϊκοί χρόνοι
1. Ακρόπολη Κρεμαστού Εργάνης.
2. Αγιος Γεώργιος Μαρώνειας.
3. Ύψωμα Μουργκάνα στο Νεοχώρι Σταυρούπολης.
Πρώιμη Εποχή Σιδήρου (1050-7ος αι. π.Χ.)
Η Θράκη γίνεται ρωμαϊκή επαρχία το 46 μ.Χ. με πρωτεύουσα την Πέρινθο. Οι ελληνικές πόλεις της Θράκης διατήρησαν το καθεστώς των ελεύθερων πόλεων. Ως την εποχή του Διοκλητιανού (279 μ.Χ.) οι Ρωμαίοι διατηρούν την πολιτική οργάνωση των Ελλήνων και το ελληνικό σύστημα διοίκησης. Στους ρωμαϊκούς χρόνους πραγματοποιείται από τους Ρωμαίους αστικοποίηση της Θράκης κατά το πρότυπο των ελληνικών πόλεων. Οι κώμες και οι πόλεις της Θράκης ήταν οργανωμένες σε ένα ομόσπονδο σύστημα με συμπολιτείες - κοινά. Αυτά τα χρόνια ιδρύονται η Τραϊανούπολη, η Πλωτινόπολη (σημ. Διδυμότειχο) και η Αδριανούπολη.
Παλαιοχριστιανικοί και Βυζαντινοί χρόνοι Σταθμό στην ιστορία της Θράκης αποτέλεσε η εξάπλωση του χριστιανισμού και η ίδρυση της Κωνσταντινούπολης, ως νέας πρωτεύουσας. Οι αυτοκράτορες γεμίζουν την περιοχή με φρούρια και επανοχυρώνουν τις πόλεις. Επανιδρύεται η Αναστασιούπολη. Οι βυζαντινές πόλεις είναι ιδρυμένες σε θέσεις παλαιών (Αβδηρα - Πολύστηλο, Αναστασιούπολη - Περιθεώριο, Μαξιμιανούπολη - Μοσυνούπολη). Με την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους παρακμάζουν οι μεγάλες πόλεις και αναπτύσσονται μικρότερα κέντρα όπως τα Κουμουτζηνά, η Βήρα, το Διδυμότειχο. Κατά τον 14ο αι. ακμάζουν η Ξάνθεια και η Γρατσιανού. Σημαντικό μοναστηριακό συγκρότημα που ακμάζει από τον 11ο ως τον 14ο αι. είναι το Παπίκιον όρος. Νεότερη Ιστορία Θράκης
1348: Α' εισβολή των Οθωμανών στη Θράκη.1354: Κατάληψη της Καλλιπόλεως και έναρξη του εποικισμού της Θράκης με Οθωμανούς Τούρκους.1361/2: Κατάληψη της Αδριανουπόλεως και του Διδυμοτείχου. Η Αδριανούπολη γίνεται η δεύτερη πρωτεύουσα των σουλτάνων μετά την Προύσα.1363-1365:Κατάληψη της Κομοτνής (Κουμουτζίνας) και της Φιλιππουπόλεως.1385-1386:Κατάληψη της Ξάνθης.Αρχές 15ου αι:Εγκατάσταση Γιουρούκων και άλλων τουρκομανών φύλων στη Θράκη. Έναρξη μαζικών εξισλαμισμών του χριστιανικού πληθυσμού.1453-1456:Καταλαμβάνονται και οι τελευταίες πόλεις και χωριά στην Προποντίδα, στον Εύξεινο Πόντο και το Αιγαίο ( Αγ. Στέφανος, Επιβάτες, Σηλύβρια, Ηράκλεια, Μήδεια, Αγαθούπολη, Σωζόπολη, Πύργος, Αγχίαλος, Μεσήμβρια, Βάρνα, Αίνος). 15ος-16ος αι.: Επιδείνωση των συνθηκών ζωής των χριστιανών. Πολλαπλασιασμός των φόρων. Εκτεταμένο παιδομάζωμα. Εκτοπισμοί και μετατοπίσεις χριστιανικών πληθυσμών προς τα ορεινά. Ο Ελληνισμός ξερριζώνεται από τα αστικά κέντρα με αποτέλεσμα την απότομη δημογραφική καθίζησή τους και την εθνολογική τους αλλοίωση. Εποικισμός μουσουλμάνων. Επέκταση του φαινομένου των μαζικών εξισλαμισμών. Κατεδαφίσεις ναών και μονών. Πολλοί νεομάρτυρες. Η Θράκη εντάσσεται διοικητικά στο εγιαλέτι της Ρούμελης. Μεγάλα διοικητικά και στρατιωτικά κέντρα γίνονται η Καλλίπολη, η Αδριανούπολη, η Φιλιππούπολη. Επίσης η Βιζύ, οι Σαράντα Εκκλησιές, η Τυρολόη, το Τσιρμέν.17ος-18ος αι.: Αναδίπλωση του υπόδουλου ελληνισμού της Θράκης. Η περιοχή γίνεται πόλος έλξης και τόπος εγκατάστασης συμπαγών ελληνικών πληθυσμών από την Πελοπόννησο, τη Θεσσαλία, την Ήπειρο και τη Μακεδονία. Εδραιώνεται και αναπτύσσεται η κοινοτική και η συντεχνιακή οργάνωση των Ελλήνων. Αναπτύσσονται πληθυσμιακά και οικονομικά τα μεγάλα θρακικά αστικά κέντρα. Εκτός από την Αδριανούπολη, την Καλλίπολη και τη Φιλιππούπολη, επίσης η Ηράκλεια, η Ραιδεστός, η Αίνος, η Σηλύβρια, η Τυρολόη. Αργότερα η Κομοτηνή και η Ξάνθη. Οι Έλληνες Θρακιώτες έμποροι φθάνουν μέχρι την Ρωσία, την Αίγυπτο, την Ινδία. Απαρχές της νεότερης ελληνικής εκπαίδευσης. Τα πρώτα ελληνικά σχολεία ιδρύονται σε Φιλιππούπολη, Αγχίαλο, Αδριανούπολη, Αίνο, Καλλίπολη, Ξάνθη, Μάδυτο, Επιβάτες, Ραιδεστό, Τυρολόη, Μυριόφυτο.Αρχές 19ου αι.: Επέκταση του ελληνικού εκπαιδευτικού δικτύου και πνευματική - εθνική αναγέννηση των Ελλήνων της Θράκης. Μύηση πολλών Θρακιωτών στη Φιλική Εταιρεία από τις πόλεις Φιλιππούπολη, Αδριανούπολη, Αγχίαλο, Αίνο, Σωζόπολη, Βάρνα, Στενήμαχο).1821: Συμμετοχή Θρακιωτών στον Ιερό Λόχο του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Γενική συμμετοχή τους στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 και στη Νότια Ελλάδα και σε τοπικά επαναστατικά κινήματα (από τις πόλεις Στενήμαχο, Αδριανούπολη, Σουφλί, Μάλγαρα, Σωζόπολη, Αγχίαλο, Μεσήμβρια, Μάκρη, Σαμοθράκη, Μαρώνεια, Κεσσάνη, Αίνο). Βίαιη καταστολή των τοπικών κινημάτων, φόνοι προκρίτων και μητροπολιτών. Γνωστότεροι αγωνιστές της περιόδου ο Καπετάν Χατζή Αντώνιος Βισβίζης και η γυναίκα του Δόμνα Βισβίζη από τον Αίνο.Μέσα 19ου αι.: Καταδυνάστευση των Ελλήνων στις αγροτικές περιοχές από φορολογική καταδυνάστευση, ληστρική δραστηριότητα και διόγκωση του φαινομένου των βίαιων εξισλαμισμών. Αντίθετα, οικονομική, κοινωνική και πνευματική ανάπτυξη των Ελλήνων στα αστικά κέντρα. Παράλληλα, έναρξη του ελληνοβουλγαρικού ανταγωνισμού αρχικά στο πλαίσιο της Εκκλησίας και έπειτα της εκπαίδευσης. Καταλήψεις ελληνικών σχολείων και εκκλησιών από τους Βουλγάρους στη Βόρεια κυρίως Θράκη.1870: Ίδρυση της Αυτοκέφαλης Βουλγαρικής Εκκλησίας - Εξαρχίας και εδραίωση του βουλγαρικού εθνικισμού. Ένταση του ελληνοβουλγαρικού εθνικού ανταγωνισμού και απόσχιση 17 επαρχιών της Β. Θράκης από το Πατριαρχείο.
